Vaak wordt aan een startende ondernemer (eenmanszaak) voorgesteld (zeker in wanneer het een consultancy activiteit betreft) om de zaak eerst uit te proberen op louter zelfstandige basis, waarbij later mogelijks om economische redenen (instap partners), juridische redenen (beperkte aansprakelijkheid) of fiscale redenen wordt overgestapt naar een vennootschapsmodel. Beide mogelijkheden hebben hun voor- en nadelen.
Zelfstandige
- Eens het diploma van de zelfstandige niet voor problemen zorgt, is de activiteit doorgaans heel vlot opgestart, maar (minstens zo belangrijk) ook heel makkelijk stop gezet mocht dit later om welke reden ook wenselijk zijn.
- Geen startkapitaal vereist.
- Transparant: de “tax registration” is volledig gelinkt aan de persoon van de zelfstandige en hoewel een (andere) bedrijfsnaam perfect is toegestaan, zal die bedrijfsnaam geen rechtspersoonlijkheid bezitten los van de persoon van de zelfstandige. Dit laatste kan een nadeel zijn, maar net zo goed ook een gemak.
- Enkelvoudige boekhouding. Dit betekent dat de zelfstandige (tenzij die meer dan 500.000 euro bruto inkomsten zou hebben) enkel een resultatenrekening moet opstellen, waarin het jaarresultaat wordt weergegeven (opbrengsten min kosten). De zelfstandige moet geen balans met activa en passiva opstellen. Met andere woorden: er moet een boekhoudkundig aankoop- en verkoopjournaal zijn, maar er is geen verplichting tot financieel dagboek (met registratie van bankuittreksels). Dit verlicht het werk van de boekhouder en het maakt de boekhouding dan ook goedkoper.
Onderneming via vennootschapsvorm
- Ideaal en logisch vehikel voor het samenbrengen van talent (know how), mensen (werkkracht) en kapitaal. Niettemin kan ook een eenmanszaak perfect de structuur van een vennootschap aannemen, zij het dan uitsluitend de vorm van BVBA.
- Aandeelhouders zijn enkel aansprakelijk ten belope van hun inbreng in de vennootschap. Ook voor de zaakvoerder is (in geval van bestuur als goede huisvader) de aansprakelijkheid beperkt. Dit laatste blijft vaak een theoretisch gegeven, vermits kredietinstellingen bij het verlenen van leningen bijna steeds persoonlijke borgstellingen eisen. Niettemin behoudt het juridische gegeven van beperkte aansprakelijkheid voor sommige beroepen een belangrijke dimensie (bv. bouwsector). Ook gedurende de eerste 3 jaren van het bestaan van de vennootschap (met in priciepe beperkte aansprakelijkheid) behoudt de aandeelhouder een risico op onbeperkte aansprakelijkheid, maar dat enkel in het geval van manifeste onderkapitalisatie van de vennootschap die de rechtstreekse oorzaak is van een later bankroet (dit is ongetwijfeld een aandachtspunt, maar het komt niet zo vaak voor).
- Een ondernemer kan via verschillende vennootschappen een volstrekt uiteenlopende variëteit van activiteiten uitvoeren, waarbij de ene activiteit volledig afgescheiden blijft van de andere en hierin overigens mogelijks verschillende partnerships aangaan. Een ondernemer mag wel slechts 1 éénmans-BVBA uitbaten met behoud van de beperkte aansprakelijkheid.
- Het overlijden of vertrek van een aandeelhouder en/of zaakvoerder leidt niet rechtstreeks tot het einde van de onderneming.
- Er zijn nog steeds belangrijke valabele fiscale motieven om via het opstarten van een vennootschap op een perfect legale wijze de belastingdruk te verminderen, maar de afgelopen jaren heeft de Belgische overheid toch getracht om die voordelen te verminderen. Voor eenmansactiviteiten (weliswaar in de wetenschap dat ieder geval afzonderlijk moet worden beoordeeld), is het vaak vanuit fiscaal opzicht pas interessant om met een vennootschap te werken als niet alle middelen uit de vennootschap moeten gehaald voor persoonlijk levensonderhoud.
- Imago: vaak kiezen cliënten voor zeer goede redenen om met een “corporation” te werken, al was het maar voor de uitstraling ervan. Soms maken de cliënten van ondernemers duidelijk dat ze enkel met andere “corporate entities” willen samenwerken en dan is er nog weinig keuze.
Nadelen van zelfstandige activiteit
- Onbeperkte aansprakelijkheid in geval van faillissement (business faillissement is tevens persoonlijk faillissement). Schuldeisers zouden dan ook meer gedreven kunnen zijn om daadwerkelijk procedure op te starten zodra het gegeven van aansprakelijkheid in eender welke context ter sprake komt.
- Hogere belastingdruk. Ook geldmiddelen die binnen de economische activiteit behouden blijven, ondergaan taxatie aan marginaal tarief en is tot xxxx euro de netto winst onderworpen aan sociale bijdragen.
- Ondankbare structuur in het geval van samenwerking met anderen.
Nadelen van het werken met een vennootschap
- Vereist lange termijnvisie: opstartformaliteiten, maar nog belangrijker: de zeer rigiede formaliteiten bij het stopzetten van de vennootschap. Ook bepaalde vormen van fiscale optimalisatie met gebruik van vennootschapsvorm vereisen een lange termijn toepassing.
- oekhoudkundige verplichtingen: de vennootschap moet een zogeheten dubbele boekhouding voeren en is doorgaans ook verplicht tot transparantie ten aanzien van de buitenwereld (balanscentrale van de Nationale Bank van België), waarbij op relatief gedetailleerde wijze cijfers moeten publiek gemaakt worden (jaarrekening ter neerlegging: slechts weinig vennootschapsvormen moeten niet aan die openbaarmakingsplicht voldoen).
- Stricte voorschriften opgelegd door het Wetboek Vennootschapsrecht.
- Beperkt fiscaal voordeel in het geval van (consultancy) éénmanszaken waarbij de freelancer alle inkomsten nodig heeft voor persoonlijk levensonderhoud en de vennootschap nooit enig doel heeft als spaarmiddel of als vehikel voor de groei of de ontwikkeling van de economische activiteit of als portfolio voor investeringen.
Leuven Accountants is graag tot uw dienst om hierin op elk ogenblik de juiste keuze te maken.